M A K A L E L E R

Binek Otomobil Satın Alınması

Şirkete binek otomobil satın alınması durumunda karşı karşıya kalacağınız vergisel düzenlemeler özetle şöyle:

1- Amortisman ayrılabilir; Alındığı aydan, yıl sonuna kadar olan dönem için, aylık amortisman hesaplanıp, gider yazılabiliyor (kıst amortisman uygulaması).
2- KDV indirim konusu yapılamıyor; Gerçek usulde ticari kazancın veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider ya da maliyet unsuru olarak dikkate alınıyor. Bu gider kaleminin işletmeye net katkısı; kurumlar vergisi mükellefleri için %20, gelir vergisi mükellefleri için ise vergi matrahı tutarına göre %15 ile %35 arasında olacaktır.
3- Motorlu Taşıtlar Vergisi gider yazılamıyor; Bu tutarın kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerekiyor.
4- Otomobil satıldığında vergi ödeniyor; Binek otomobilin kalan net bedelin üzerindeki satış bedellerinin tamamı kazanç olarak vergiye tabi tutuluyor. Ayrıca, düşük oranda da olsa (%1) satış işlemi KDV‘ye tabi.
5- Motorlu taşıtlar vergisi gider olarak yazılamamakta.
6- Araç lastikleri, yağ değişimleri, motor arızaları, periyodik bakımları, akü değişimleri, muayene ve egzoz emisyon ölçümü ücreti, zorunlu trafik sigortası ve kasko gibi masraflar ödenmekte.

Binek Otomobil Kiralanması

1- Öncelikle toplu olarak nakit çıkışı olmamakta; bu da finansal açıdan belirgin bir rahatlama yaratmakta.
2- Kira bedelleri doğrudan gider olarak yazılabilmekte; böylece vergi avantajı sağlanmakta.
3- Kiralama faturalarındaki KDV indirim konusu yapılabilmekte.
4- Ayrıca satın aldığınız aracın her türlü giderini (bakım-onarım, muayene, kasko) ve riskini de (kaza) işletme üzerine almakta.

Hangisi daha Avantajlı?

İşletmenin vergisel durumuna göre araç satın alma veya kiralama daha avantajlı olabilir. Araç satın almak ilk yıllarda gelir veya kurumlar vergisi açısından avantajlı iken, KDV açısından değil.

Konuyu bir örnek yardımı ile açıklamaya çalışalım:

Örnek: Nisan 2017’te satın aldığınız binek otomobilinin toplam maliyeti 212.400 TL olup maliyet detayı aşağıdaki gibidir:

90.000.- TL Araç bedeli
90.000.- TL Özel Tüketim Vergisi (Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen ve ÖTV matrahı 100.000 TL’yi aşmayanlar için % 100 ÖTV)
32.400.- TL Katma Değer Vergisi
212.400.-TL Toplam Maliyet

Ödediğiniz KDV ve ÖTV’yi doğrudan gider yazabilirsiniz. Böylece aracı satın aldığınız yıl doğrudan gider yazabileceğiniz KDV ve ÖTV toplamı (90.000 + 32.400=) 122.400 TL olarak oluşacak. İşletmenizin o yıl kurumlar vergisi matrahı oluşması halinde gider olarak dikkate aldığınız bu tutara isabet eden % 20 kurumlar vergisini (gelir vergisi mükellefi bir işletme iseniz % 15 - % 35 arasındaki gelir vergisini) eksik ödeyeceksiniz. Örneğimizdeki şirket özelinde durumu dikkate alırsak, bu da (122.400 x 0,20=) 24.480.- TL kurumlar vergisi avantajı ortaya çıkmakta.

Ayrıca araç bedeli üzerinden amortisman ayırmanız mümkün. Ancak binek otomobillerde diğer iktisadi kıymetlerden farklı olarak yıllık değil aylık amortisman hesaplamanız gerekiyor. Bu da 2017 yılı için (90.000 x 0,20/12 x 9=) 13.500.-TL. yapmakta. Bu tutarın indirimi sonucunda eksik ödenecek kurumlar vergisi tutarı ise 2.700.-TL. Bu tutarı hızlandırılmış amortisman usulünü seçerek ilk yıl için ikiye katlamanız da imkan dahilinde.

Bu hesaplamalara göre; 2017 hesap dönemini karlı geçiren bir şirketin binek otomobil alımı nedeniyle 2017 yılına ilişkin olarak eksik ödeyeceği kurumlar vergisi toplamı (24.480 + 2.700=) 27.180.-TL olacak. KDV indirimi açısından ise binek otomobil alımının hiçbir avantajı bulunmamakta.

KDV’nin gider yazılabilmesi nedeniyle 2017 hesap döneminde kurumlar vergisi açısından bir avantaj varmış gibi görünse de aslında ödenen KDV’nin % 80’lik kısmı işletme üzerinde yük olarak kalmakta. Zira ödenen KDV’nin indirimine müsaade edilmiş olsaydı; katma değer vergisinin tamamını hesaplanan KDV’den mahsup edecek ve vergi dairesine bu tutar kadar eksik KDV ödenecekti. KDV indirim yapılamadığı için KDV tutarını gider yazmak suretiyle sadece kurumlar vergisi oranı olan % 20’si kadar bir tutar vergi avantajı olmaktadır. Geri kalan % 80’lık kısmı ise işletme üzerinde maliyet yük olarak kalmakta.

Diğer taraftan 2017 hesap döneminde kurumlar vergisine tabi bir kazancı çıkmazsa satın almanın vergisel hiçbir avantajı kalmıyor. Ayrıca hemen belirtelim ki aracı bir müddet sonra satarsanız, satış bedelinin önemli bir kısmı satış kazancı olarak gelir veya kurumlar vergisine tabi olacak. Yani daha önce kullandığınız vergisel avantajların bir kısmı maliyete dönüşecek. Tabi bir de ikinci el araç satışı % 1 oranında KDV’ye tabi.

Binek otomobili satın alma yerine kiralama yolunu seçerseniz, adınıza düzenlenen kira faturasının tamamını gider yazarken, KDV’yi de indirim konusu yapabileceksiniz. Kira bedelinin indirim konusu yapılmasında ise herhangi bir sınır yok.

“Hangisi Avantajlı?” sorusunun cevabı; işletmenizin hem finansal hem de vergisel durumu ile doğrudan ilintili olup kısaca aşağıdaki tabloda özet olarak görülebilir.

Binek Otomobil İktisap Şekli	Kurum Kazancı Var	Kurum Kazancı Yok	Devir K.D.V.	Ödenecek K.D.V.
SATINALMA	Avantaj	Avantajlı Deği	Avantaj	Avantajlı Değil
Kiralama	Avantaj	Avantajlı Değil	Avantaj Değil	Avantaj